ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ថ្មី​មួយ​របស់​លោកបណ្ឌិត​ ធុយ​ ចាន់ធួន អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ នៃ​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបាន​ឱ្យ​​ដឹងថា​ អង្ករ ជាធញ្ញជាតិ ចម្បង​របស់​ប្រជាជន​នៅ​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​តាំង​ពីយុគថ្ម​រំលីង។​ ការស្រាវជ្រាវថ្មីៗ បានបង្ហាញ ពូជស្រូវជាច្រើនប្រភេទមានប្រភពចេញពីអាស៊ី ដូចជាពូជស្រូវ ឥណ្ឌីកា និងជប៉ុនីកា (Indica and Japonica) ដែលជាពូជតែមួយមានកំណើតតាំងពីប្រមាណជា​ ៨ ២០០ ទៅ ១៣ ៥០០ ឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងតំបន់ជ្រលងទន្លេគុជរបស់ចិន(Pearl River valley region of China)។

តំបន់ផលិតស្រូវឬកន្លែងដាំស្រូវតំបូងៗជាច្រើនកន្លែងផ្សេងទៀតនៅប្រទេសចិនដូចជាតំបន់ជ្រលងទន្លេយ៉ងសេ​(Yangtze River valley in China)។ នៅកំឡុងសហស្សវត្សទី៣មុនគ្រិស្ដសករាជ ស្រូវត្រូវបាន​គេយកមកដាំដុះ ដកស្ទូងនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក និងតំបន់ភាគខាងលិចនៅឥណ្ឌា និងនេប៉ាល់។ អ្នកបុរាណវិទូជនជាតិឥណ្ឌា បានជំទាស់និងមតិខាងលើ ហើយបានលើកឡើងថា ស្រូវត្រូវបាន​ដាំដុះយូរ​មកហើយនៅជ្រលងទន្លេគង្គា (rice cultivation began in the Ganges river valley)។ លទ្ធផលរួមមួយ​បានបង្ហាញថា ពូជស្រូវ ឥណ្ឌីកា និងជប៉ុនីកា ជាពូជស្រូវដែលមានប្រភេទតែមួយដែល​ចេញពីស្រូវ​ព្រៃដែល​មានឈ្មោះថា អូរីសា រ៉ុយហ្វីប៉ូហ្គូន (Oryza Rufipogon)។

  លទ្ធផលនេះបានបង្ហាញ​ក្រោយ​ពី​ អំឡុង​ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ លោក​បណ្ឌិត​បានផ្ញើសំណាកអង្ករខ្មៅមួយ​ចំនួនទៅមន្ទីរពិសោធន៍សម្រាប់ពិសោធន៍នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី ដែលមានលោកស្រីបណ្ឌិត Dr. Rachel Wood ជាអ្នកជំនាញបុរាណវិទ្យា និងជានវិទ្យា នៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ដដី និងកាបូន នៃមហាវិទ្យាល័យស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្ដដី (Senior Lecturer in Archaeology; Archaeology and Anthropology, Research School of Earth Sciences; Radiocarbon Facility, Research School of Earth Sciences, Australian National University, Building 142 Mills Road, Acton, ACT 2601CRICOS Provider #00120C.) ។

លោក​បណ្ឌិត​បានធ្វើកាបរិច្ឆេទទៅលើសំណាកគ្រាប់អង្ករមួយគ្រាប់ ដែលបានសំអាតរួចរាល់ជាមួយ scalpel និងប្រភេទអាស៊ីត បាស អាស៊ីត រក្សាទុកមួយរយៈ បន្ទាប់មកយកទៅវាស់ជមួយម៉ាស៊ីនAMS។ កូដ្ឋសម្រាប់​ពិសោធន៍ (S-ANU 63310) ។ អង្ករខ្មៅនេះ មានកាលបរិច្ឆេទប្រមាណជា ៩០០-១០០០ មុនឆ្នាំបច្ចុប្បន្ន ត្រូវគ្នានឹងឆ្នាំ ៩១៥ ±២៤ នៃគ្រិស្ដសករាជ អាចនិយាយថា៩៥%ជាចម្លើយភវនីយភាព។

  សំណាកអង្ករខ្មៅ​ ត្រូវបាន​រុករកពីប្រាសាទបុរាណនៃអរិយធម៌សម្ភុបុរៈនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង​នៅ​ទីទួលអង្ករខ្មៅ ស្ថិតនៅ ក្នុងភូមិកាំង តេជោ ឃុំថាឡាបរិវ៉ាត់ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ។ ប្រទេសកម្ពុជាមានភស្ដុតាងផលិត ឬធ្វើ​កសិកម្មដំណាំស្រូវអង្ករ តាំងពីយុគសម័យថ្មរំលីង ដែលយើងមានឃើញភស្ដុតាងនៅស្ថានីយបន្ទាយគូ ក្នុង​តំបន់ខ្ពង់រាបដីក្រហមខាងកើតទន្លេមេគង្គ។ គ្រាប់ស្រូវត្រូវបានយក មកលាយជា​មួយដីឥដ្ឋដុតធ្វើជាក្អម​ឆ្នាំងសម្រាប់ការប្រើប្រាស់របស់ខ្លួន ដែលយើងបានធ្វើកាលបរិច្ឆេទទៅលើស្ថានីយ​នោះតាំងពី​២០០០ឆ្នាំ​មុនគ្រិស្ដសករាជ ជាភស្ដុតាងដែលយើងអាចនិយាយថាកាផលិតស្រូវមានតាំងពីពេលនោះមក។ ការសិតស្រូវ និងភស្ដុតាងលើចម្លាក់ប្រាសាទ បានបង្ហាញថាស្រុកខ្មែរមានកាផលិតស្រូវច្រើននៅក្នុងសម័យអង្គរ ក្នុងសិលាចារិកក៏បាននិយាយពីអំណោយស្រូវអង្ករផងដែរ។

 ការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្មីរបស់លោកបណ្ឌិត​ ធុយ ចាន់ធួន នៅទីក្រុងសម្ភុបុរៈ ក្នុងតំបន់ប្រាសាទព្រះគោ ស្រុក​ធារ៉ាបរិព័ទ្ធ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ក្នុងចុងឆ្នាំ២០១៩នេះ បានឃើញផូស៊ីលអង្ករនៅក្នុងគ្រឹះប្រាសាទ​ដូចបាន​អធិប្បាយ​ខាងលើ និង​បានធ្វើការពិសោធន៍ដើម្បីរកអាយុកាលនៅ​មន្ទីរពិសោធន៍នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ជាតិ​អូស្ត្រាលី។ លទ្ធផលនៃការបរិច្ឆេទនេះបានបង្ហាញថាផូស៊ីលអង្ករខ្មៅនេះមានអាយុកាល៩១៥ ±២៤ នៃគ្រិស្ដ​សករាជ។ ដូច្នេះលទ្ធផលនេះបញ្ជាក់ថាជាលទ្ធផលពិសោធន៍វិទ្យាសាស្រ្ដទៅលើការផលិត ឬការធ្វើកសិកម្ម​ស្រូវអង្ករតំបូងមួយនៅកម្ពុជាយើង។  

លោកបណ្ឌិត​បាន​ថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ព្រមទាំងមិត្ត​រួមអាជីព និស្សិត និងអាជ្ញាធរដែនដីដែលបានផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅ និងរាល់ការគាំទ្រទាំងឡាយសម្រាប់​គម្រោង​ស្រាវជ្រាវមួយនេះ។ រាល់ការគាំទ្រទាំងនោះបានផ្ដល់មកខ្ញុំនូវរបកគំហើញថ្មីយ៉ាងសម្បើមនូវទីក្រុងសម្ភុបុរៈ និងស្ថានីយផូស៊ីលអង្ករខ្មៅ៕