គោលការណ៍៦ចំណុចជួយឲ្យការរិះគន់ប្រកបដោយសីលធម៌ និងមានចេតនាកែលម្អពិតប្រាកដ

2019-06-10 03:06:41
ការអប់រំ

2019-06-10 03:06:41
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

តាមការសង្កេតឃើញផ្ទាល់តាមរយៈសម្ដីសំដៅ ការសរសេរ និងលើកឡើងទាំងនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនា និងលើបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គម ក្នុងនោះមានតួអង្គមន្ត្រីរាជការ អ្នកនយោបាយ អ្នកវិភាគសង្គម អ្នកជំនួញ បុគ្គលិកឯកជន សិស្សនិស្សិត និងពលរដ្ឋទូទៅ ចូលចិត្តបញ្ចេញមតិយោបល់ ការយល់ឃើញ សំណូមពរ ជាពិសេសតែងឃើញមាន ការរិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក ដោយអាងថា ដើម្បីស្ថាបនា ឬកែលម្អឲ្យគ្នា ប៉ុន្តែចេតនាពិតយ៉ាងណានោះគឺមិនហ៊ានប្រាកដទេ។ មិនមានអ្វីខុសឆ្គងទេ ព្រោះការរិះគន់ បញ្ចេញមតិយោបល់ គឺជានិស្ស័យមនុស្សមានតាំងពីកំណើតមកម្ល៉េះ ណាមួយវាក៏ជាសិទ្ធិស្របច្បាប់ វារលែងតែជេរប្រមាថ និយាយញុះញង់ ភូតកុហកគេ។ យ៉ាងណាការរិះគន់មិនមែនជាអ្វីដែលមនុស្សស្រលាញ់ពេញចិត្តទេ ទោះបីគេស្នើសុំឲ្យមានការរិះគន់ក៏ដោយ។ បើរិះគន់មិនស្រួល អាចនឹងនាំរឿងដាក់ខ្លួន ឬនាំឲ្យកើតទៅជាការអន់ចិត្ត មើលមុខគ្នាមិនត្រង់។

រូបភាពប្រៀបធៀបអ្នកដែលត្រូវគេរិះគន់ខ្លាំង

ប៉ុន្តែដឹងទេថា បើមិនមានពាក្យរិះគន់នោះ គឺនាំឲ្យមានពាក្យមួយថា មិនចេះជួយផ្ដល់គំនិតយោបល់ ឬឆ្លុះបញ្ចាំងពីចំណុចខ្វះខាតឲ្យគ្នា គិតតែពី ហៃអើ។ បើចៀសមិនរួចដដែលរិះគន់ខ្លះទៅ ដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍគ្នាឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ ប្រើវិធីរិះគន់ដែលបានរៀបរាប់ខាងក្រោមនេះ ធានាថាការរិះគន់របស់អ្នកប្រកបដោយសីលធម៌ ចេតនាល្អ និងមានតម្លៃបំផុត។

១. ប្រើរូបមន្ត វិជ្ជមាន-រិះគន់-វិជ្ជមាន (Feedback Sandwich)

មានន័យថា មុនរិះគន់គេត្រូវបញ្ចេញមតិវិជ្ជមានសិន អាចទទួលយក និងសរសើរលើកទឹកចិត្ត រួចហើយបង្ហាញពីចំណុចដែលខ្វះខាត នឹងត្រូវបំពេញបន្ថែម។ បន្ទាប់មកកុំភ្លេចសរុបយោបល់ជាវិជ្ជមានមកវិញគឺសរសើរ និងគាំទ្រ។

ឧទាហរណ៍ថា និស្សិតមួយក្រុមបានចុះកម្មសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍជនបទ ពួកគេបានធ្វើរបាយការណ៍ និងធ្វើបទបង្ហាញពីគម្រោងការណ៍អភិវឌ្ឍឃុំដាច់ស្រយាលមួយ។ ចំណុចដំបូង គួរតែបញ្ចេញមតិទាក់ទងនឹងអ្វីដែលមើលឃើញថាល្អ គួរឲ្យកោតសរសើរ និងទទួលយកបាន។ ការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នាពិតជាបានលម្អិតល្អ និងអាចយកមកធ្វើជាមូលដ្ឋានក្នុងការអភិវឌ្ឍដោយមានប្រសិទ្ធភាពមែន។ រីឯគម្រោងដែលបានរៀបចំឡើងក៏បានពណ៌នាបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយល្អ អាចឆ្លើយតបនឹងការខ្វះខាតជាក់ស្ដែង...។ ចំណុចបន្ទាប់ បង្ហាញពីចំណុចដែលត្រូវកែលំអ ឬបន្ថែម។ មានចំណុចខ្លះនៅមិនទាន់បានលើកឡើង ប្រហែលមកពីពេលវេលាមិនសមស្រប ឬអ្នកគិតឃើញដែរ តែមានមូលហេតុមួយចំនួនដែលមិនឲ្យអ្នកដាក់បាន...

ដើម្បីឲ្យយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នាកាន់តែគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងមានប្រសិទ្ធភាពទៀតនោះខ្ញុំសូមបន្ថែម (ត្រង់នេះ ឬត្រង់នោះ)។ ចុងក្រោយគឺល្អខ្ញុំគាំទ្រ ឃើញថាអ្នកទាំងអស់គ្នាប្រឹងប្រែងក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវនេះយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងទទួលបានលទ្ធផលគាប់ប្រសើរគួរឲ្យសរសើរមែនទែន...។ មិនខុសគ្នាទេ បើទោះបីមានករណីខុសពី ឧទាហរណ៍ខាងក៏ដោយ ក៏វិធីសាស្ត្រនេះគួរតែត្រូវយកមកប្រើ និងជួយឲ្យគេទទួលយកការរិះគន់ដោយសោមនស្ស។

២. ផ្ដោតលើស្ថានភាព កុំផ្ដោតលើមនុស្ស

នៅដំណាក់កាលរិះគន់គេ (ដំណាក់កាលទី២ខាងលើ) មិនគួររិះគន់ផ្ដោតលើមនុស្សទេ តែត្រូវផ្ដោតលើស្ថានភាព។ បានន័យថា បើអ្នកចង់បន្ទោសគឺបន្ទោសលើកាលៈទេសៈ បន្ទោសលើបទបង្ហាញ មិនមែនបន្ទោសការបង្ហាញរបស់អ្នកបង្ហាញទេ។ ឧទាហរណ៍ថា៖ ជំនួសឲ្យពាក្យថា អ្នកធ្វើបទបង្ហាញនេះពិតជាគួរឲ្យធុញមែនព្រោះចំណុចខ្លះវាសាំញ៉ាំពេក មកជា ខ្ញុំគិតថាចំណុចមួយចំនួនគួរតែច្របាច់បញ្ចូលគ្នាតែមួយព្រោះវាស្រដៀងគ្នា។ ជំនួសឲ្យពាក្យថា គោលការណ៍របស់ក្រុមអ្នកមិនត្រឹមត្រូវទេ វាចាស់គំរឹលពេក ប្ដូរមកជា បើពឹងលើស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន គោលការណ៍នេះ នឹងមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពទេ។

ដើម្បីឲ្យវិធីសាស្ត្រនេះមានប្រសិទ្ធភាព អ្នកគួរយល់ពី៥ចំណុចតូចៗបន្ថែម៖

1- ញែកស្ថានភាពឲ្យដាច់ចេញពីបុគ្គល ដើម្បីឲ្យងាយស្រួលបង្ហាញចំណុចខ្វះខាត និងយោបល់បន្ថែម។

2- ឲ្យយោបល់លើបញ្ហា មិនមែនបុគ្គលទេ កុំឲ្យផ្ដល់យោបល់ទៅបុគ្គលផ្ទាល់ ប៉ុន្តែត្រូវឲ្យយោបល់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា និងចំណុចខ្វះខាត។

3- កុំវាយប្រហារចំពោះ ឬចំបុគ្គលផ្ទាល់ៗ កុំចាត់ទុកគេជាផ្ទាំងស៊ីបដើម្បីបាញ់អី បើចង់រិះគន់ ត្រូវរិះគន់ជារួម គេគង់តែមានខ្លួនទេ។

4- កុំប្រើល្បះក័ត្តុ គួរប្រើល្បះកម្ម ព្រោះវាមានលក្ខណៈស្រទន់ជាង។

5- ចែករំលែកអារម្មណ៍របស់អ្នក ថាតើអ្វីដែលគេបង្ហាញនោះវាប៉ះពាល់ដល់អ្នកកម្រិតណា ហើយអ្នកនឹងមានប្រតិកម្មយ៉ាងដូចម្ដេច។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលចែករំលែក ត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងលក្ខណៈជារួម និងទូលំទូលាយដែរ។

៣. ផ្ដល់យោបល់ឲ្យជាក់លាក់

ឧទាហរណ៍៖ ផ្នែកទំនាក់ទំនង អ្នកនៅមានចំណុចខ្វះខាតច្រើនដែលត្រូវបំពេញ ចំណែកល្បះមួយទៀត អ្នកនៅខ្វះខាតត្រង់ការនិយាយជាសាធារណៈ ដែលអ្នកគួរតែបំពេញបន្ថែម

បើនិយាយពីចំណុចទំនាក់ទំនងវាទូលាយពេក មិនដឹងថា វាអាចជាការប្រើភាសា កាយវិការ ឬការនិយាយជាសាធារណៈ ប៉ុន្តែបើនិយាយពីការនិយាយជាសាធារណៈ នោះគេងាយយល់ជាង និងអាចកែលំអបានប្រសើរ។

អ្នកគួរយល់ពីចំណុចសំខាន់ៗចំនួន៣៖

1- ផ្ដោតសំខាន់លើចំណុចដែលជាគោលដៅ (ចំណុចខ្វះខាត) បន្ទាប់មករកឲ្យឃើញនូវទស្សនៈ ដែលអាចបំពេញបន្ថែមបាន។

2- ធ្វើមតិយោបល់អ្នកឲ្យទៅជាចំណុចគន្លឹះ ចៀសវាងការឲ្យយោបល់ទៅទាំងដុល នាំឲ្យគេលំបាកយល់។

3- ផ្ដល់ឧទាហរណ៍ ជាក់លាក់ និងជាក់ស្ដែង ចំពោះចំណុចមួយៗ។

៤. រិះគន់លើអ្វីដែលគេអាចធ្វើបាន

ត្រង់នេះបានន័យថា បើរិះគន់ ឬឲ្យយោបល់ត្រូវមើលលើស្ថានភាព និងកម្រិតនៃអ្នកដែលត្រូវរិះគន់ផង។ មិនមែនចេះតែថាៗ លើសពីអ្វីដែលគេធ្វើបានទេ។ អ្នកខ្លះបានរិះគន់គេហើយ ចេះតែជ្រុលមាត់លើកពីនេះ លើកពីនោះមកនិយាយ តែអត់បានមើលថា តើស្ថានភាពសង្គម ស្ថានភាពដែលគេកំពុងស្ថិតនៅឯណា គេអាចធ្វើបានកម្រិតណាទេ។

៥. ឲ្យមតិយោបល់លើវិធីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើង

នោះពេលដែលអ្នកចង់រិះគន់នរណាម្នាក់ អ្នកត្រូវចំណាំពីចំណុចគឺ អ្នកចង់បង្ហាញឲ្យគេយល់ពីការយល់ឃើញរបស់អ្នក និង អ្នកចង់ឲ្យគេធ្វើនូវអ្វីដែលអ្នកយល់ឃើញ (Call to Act) ។ ដូច្នេះអ្នកគួរតែធ្វើរឿងពីរយ៉ាង៖

ទី១គឺ បង្ហាញពីចំណុចជាក់លាក់ដែលអ្នកចង់ឲ្យគេបំពេញបន្ថែម ទី២គឺ បង្ហាញពីហេតុផលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។

៦. កុំចេះតែសន្មតគេ ឬទាយគេ

ទោះបីជាអ្នកពូកែកម្រិតណាក៏ដោយ អ្នកដែលត្រូវរិះគន់អន់យ៉ាងណាក៏ដោយ កុំចាត់ទុកគេក្នុងកម្រិតណាមួយឲ្យសោះ ព្រោះថាជារឿងគ្មានសុជីវធម៌ មើលងាយវាយតម្លៃទាបលើគេ និងមិនទុកមុខឲ្យគេសោះ។ សាកមើលល្បះទាំងពីរខាងក្រោមនិយាយពីការធ្វើបទបង្ហាញ៖

អ្នកនិយាយនេះ ដូចជាមិនដែលស្គាល់ការនិយាយនៅមុខមនុស្សច្រើនសោះ។

អ្នកនិយាយមើលទៅហាក់ដូចជាភ័យច្រើន និងមិនសូវមានទំនុកចិត្តសោះ។

ឃ្លាទាំងពីរនេះអ្នកអាចពិចារណាដោយខ្លួនឯង ថាតើគួរប្រើមួយណា?

សង្ឃឹមថាការលើកឡើងទាំង៦ចំណុចខាងលើនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានសម្រាប់អ្នក មុននឹងធ្វើការរិះគន់ចំពោះនរណាម្នាក់ ក្រុមណាមួយ លើផ្នែក ឬវិស័យណាមួយ ទាំងក្នុងសង្គម និងនយោបាយ។ សូមឲ្យការរិះគន់របស់អ្នកគឺជាការរិះគន់ប្រកបដោយខ្លឹមសារល្អ មានហេតុផល និងមានប្រយោជន៍ មិនមែនជាការរិះគន់នាំឲ្យកើតការស្អប់ខ្ពើមគ្នា។

អត្ថបទ៖ ឈិន ធារ៉ាត់